Trang Đầu | Mục Lục | << Chương 21 | Chương 23 >> | Hướng Dẫn
Truyền Ðạo
Nếu không có hy vọng chắc chắn sẽ được bất
diệt, thì đời sống trần gian chỉ là hư không,
và điều đó đã được chứng minh bởi từng trải Sa-lô-môn.
Sa-lô-môn, tác giả sách nầy, là vị vua danh tiếng nhứt và oai hùng
nhứt thế giới đương thời ông, nổi danh vì sự khôn ngoan, giàu có và sự nghiệp
văn chương; xem thêm ở I Các vua 4 và 9.
"Hư không của sự hư không, thảy đều hư không," đó là luận đề của
sách nầy. Nó cũng thể hiện sự cố gắng hiến một câu đáp triết lý phải làm thế
nào để sống tốt nhứt trong một thế giới mà mọi sự là hư không. Sách nầy chứa
nhiều điều đẹp đẽ tột bậc và khôn ngoan tuyệt vời; nhưng điệu nhạc chính của nó
thật là buồn rầu, não nuột khôn tả, thật khác hẳn sự vui mừng, hớn hở của các
Thi Thiên. Trong cuộc tranh đấu dai dẳng và gây go để xây dựng vương quốc,
Ða-vít, cha của Sa-lô-môn, luôn luôn reo hò, vui mừng, ca hát và ngợi khen Ðức Chúa
Trời. Còn Sa-lô-môn ngồi bình an, yên ổn trên ngôi vua mà Ða-vít đã kiến tạo,
có của cải, danh vọng, huy hoàng, oai lực khó mơ tưởng, và sống trong xa hoa
gần như là thần thoại; ông là người duy nhứt trên cả thế giới mà ta có thể gọi
là sung sướng. Tuy nhiên, dầu một trong những kết luận triết lý của ông là loài
người đáng phải vui mừng, nhưng điệp khúc không dứt của ông lại là: "Thảy
đều hư không," và quyển sách nầy, là tác phẩm của ông lúc tuổi già, khiến
ta có cảm tưởng rõ rệt rằng ông không phải là người sung sướng. Ông dùng chữ
"hư không" 37 lần.
"Sự đời đời" (3:11 -- hoặc dịch là "cõi đời đời" thì hơn)
có thể gợi cho ta ý tưởng then chốt của sách nầy. Nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ
dùng chữ nầy bảy lần (1:4, 10; 2:16; 3:11, 14; 9:6; 12:5); và dịch nhiều cách
khác nhau: "luôn luôn," "sự đời đời," "từ lâu"
"Ngài đã đặt Cõi Ðời Ðời ở nơi lòng loài người." Trong nơi sâu
thẩm của bổn tánh mình, loài người thèm khát những sự vật đời đời mà không chi
ở trần gian có thể thỏa mãn. Nhưng đương thời ấy, Ðức Chúa Trời không khải thị
nhiều về những sự vật đời đời. Nhiều chỗ trong Cựu Ước có ngụ ý nói đến hoặc
nói thoáng qua về đời sau, và Sa-lô-môn dường như đã có những ý niệm mơ hồ về
đời sau. Nhưng chính ÐẤNG CHRIST đã "dùng Tin Lành phô bày sự sống và sự
không hề chết ra cho rõ ràng" (II Ti-mô-thê 1:10). Bởi sống lại từ trong
kẻ chết, Ðấng Christ đã chứng minh hiển nhiên cho thế giới rằng chắc chắn có sự
sống bên kia mồ mả. Sống 1000 năm trước Ðấng Christ, Sa-lô-môn chắc không thể
có niềm tin quyết chắc về đời sau mà Ðấng Christ đã ban cho thế giới. Nhưng
Sa-lô-môn đã thấy đời sống trần gian tốt đẹp nhứt. Chúng ta hầu như không thể
suy nghĩ về một điều nào mình muốn làm hoặc muốn có mà Sa-lô-môn lại không thể
làm hoặc có tới cực độ; không có một thị dục nào mà ông không thể làm thỏa mãn
bất cứ lúc nào mình muốn; ông dường như đã nhứt định rằng công việc chánh yếu ở
đời là làm thỏa mãn các thị dục của mình, để xem thử mình được hoan lạc tới mực
nào. Sách nầy chứa triết lý của Sa-lô-môn về đời người, và suốt cả sách có một
điệu bi ai khôn tả xiết, dường như Sa-lô-môn nói rằng: "Không có gì đáng
kể trong cách tôi đã sống đời mình. Thảy là hư không và làm cho ta phật
ý."
Tại sao một quyển sách như vậy lại có thể là Lời Ðức Chúa Trời? Vì Ðức Chúa Trời đã
truyền chép nó ra. Không phải tất cả ý tưởng của Sa-lô-môn là của Ðức Chúa Trời
(xem lời chú giải I Các vua 11). Song những lời dạy dỗ hiển nhiên, tổng quát
của sách nầy là do Ðức Chúa Trời. Ngài đã ban cho Sa-lô-môn sự khôn ngoan và cơ
hội vô song để xem xét và dò biết mọi ngành của đời sống trần gian. Sau nhiều
ngày nghiên cứu và thí nghiệm, Sa-lô-môn kết luận rằng nói chung, loài người ít
tìm thấy hạnh phước lâu bền trong cuộc đời; và ông nhận thấy trong lòng mình có
sự mong ước được một cái gì ở ngoài mình, nói ra khôn xiết. Vậy, sách nầy như
đã vang lên tiếng loài người kêu xin cho được một Cứu Chúa.
Khi Ðấng Christ ngự đến, thì
sự "hư không" của đời tiêu mất. Tiếng kêu la đã được đáp lại. Chẳng
còn "hư không" nữa, nhưng là "vui mừng," bình an," và
"sung sướng." Thậm chí Ðức Chúa Jêsus chẳng hề dùng chữ "sự hư
không," nhưng phán nhiều về "sự vui mừng" của Ngài ngay cả dưới
bóng Thập tự giá. "Vui mừng" là một trong những danh từ chánh yếu của
Tân Ước. Trong Ðấng Christ, loài người đã tìm được cái mà mọi thời đại mong
ước, tức là sự sống đầy dẫy, tràn ngập, vui vẻ, vinh hiển, đời đời.
Ðoạn 1, 2, 3, 4.-- Thảy
đều hư không. Trong một thế giới mà mọi sự qua đi và chẳng làm cho thỏa mãn, Sa-lô-môn
bèn lo trả lời câu hỏi nầy: "Trong một thế giới như vậy, ta giải quyết vấn
đề đời sống thể nào?" (1:3, 13, 17; 2:3; 3:9; 5:16; 6:12; 8:16). Ðoạn 1. Một lời suy gẫm về sự buồn tẻ vô tận của mọi sự
trần gian. Ðoạn
2. Sa-lô- môn cảm thấy mọi công
nghiệp lớn lao của mình chỉ là hư không, trống rỗng và vô ích. Cả đến sự khôn
ngoan mà Sa-lô-môn chuyên tâm tìm kiếm và quí chuộng biết bao, cũng làm cho ông
thất vọng (1:17, 18; 2:13). Ðoạn 3. Nói
chung, những cuộc truy hoan và khoái lạc của loài người chỉ là chạy theo gió. Ðoạn 4. Mọi sự hóa ra tồi tệ hơn vì cớ tội ác và sự hung
bạo của loài người tràn ngập. Nghĩ đến tình trạng ấy, Sa-lô-môn bắt kêu lên
rằng: "Thà chẳng sanh ra còn hơn" (2:17; 4:2, 3; 6:3; 7:1).
Ðoạn 5 đến 10.-- Những châm-ngôn linh tinh, xen vào giữa có nhiều
điều nhận xét khác nhau, liên quan đến tổng đề của sách nầy. Văn thể mà
Sa-lô-môn ưa thích là thể châm-ngôn (xem lời chú giải sách Châm Ngôn). Ðoạn
7:27, 28 dường như nói qua đến hậu cung của Sa-lô-môn. Ông đã có một ngàn người
vợ (I Các vua 11:1-11). Do đoạn 7:26-28, ta đoán rằng ông đã khó giữ những cung
phi bất chánh của mình trong vòng đạo nghĩa.
Ðoạn 11, 12.-- Sa-lô-môn đáp
lại
câu hỏi dùng làm luận đề của ông: "Trong một thế giới mà thảy là hư không,
thì loài người nên làm chi?" Câu đáp của ông rải rác khắp cả sách, và tóm
tắt ở phần cuối: Hãy ăn, uống, vui chơi, làm lành, sống yên vui bên cạnh vợ
mình, bất cứ tay mình thấy phải làm gì, hãy hết sức mà làm (2:24; 3:12, 13, 22;
5:18; 8:15; 9:7-10; 11:1, 9), và trên hết, hãy Kính Sợ Ðức Chúa Trời,
chăm chú vào ngày phán xét sau cùng (3:14, 17; 5:7; 7:18; 8:12, 13; 11:9; 12:1,
13, 14). Dầu đã hết lời than phiền về tánh chất của muôn vật thọ tạo, nhưng
Sa-lô-môn không chút nghi ngờ sự thực hữu và công bình của Ðấng Tạo Hóa. "Ðức
Chúa Trời" được ghi danh rất ít là 40 lần trong sách nầy.
Câu hỏi của Sa-lô-môn được đáp
lại đầy đủ ở thơ Rô-ma 8:18-25, tại đó Sứ đồ Phao-lô giải thích rằng đối với
con cái Ðức Chúa Trời, thế giới hư không nầy sẽ được thay thế bằng một thế giới
vinh hiển đời đời.