Trang Đầu | Mục Lục | << Chương 32 | Chương 34 >> | Hướng Dẫn
Áp-đia
Sự đoán phạt Ê-đôm
Người Ê-đôm
Ê-đôm là dãy núi đá ở phía
Ðông thung lũng A-ra-bi, từ Bắc tới Nam chừng 100 dặm, và từ Ðông qua Tây chừng
20 dặm. Có nhiều dòng nước và nhiều đồng cỏ. Thủ đô là Sela (Petra), ở trên một
ghình đá dốc thẳng, xa tít trong hóc núi, và nhìn xuống một thung lũng đẹp đẽ
lạ lùng. Người Ê-đôm thường kéo đi viễn chinh, rồi lui về những thành trì cao
ngất trong hẽm núi, không ai chiếm nổi.
Người Ê-đôm là dòng dõi của
Ê-sau, và như vậy, là bà con của dân Do-thái; nhưng họ bao giờ cũng là kẻ thù
sâu cay của dân Do-thái để vĩnh cửu hóa mối thù giữa Ê-sau và Gia-cốp (Sáng thế
ký 25:23; 27:41). Họ không cho Môi-se đi qua (Dân số ký 20:14-21), và luôn luôn
sẵn sàng giúp đỡ đạo quân nào tấn công dân Do-thái.
Niên hiệu của lời tiên tri nầy
Sở dĩ có lời tiên tri nầy là
vì thành Giê-ru-sa-lem đã trải qua một cơn cướp phá, có người Ê-đôm dự phần. Có
bốn lần cướp phá như vậy:
1.
Dưới đời trị vì của Giô-ram (850-843 T.C.). Xem II Sử ký 21:8, 17; A-mốt 1:6.
2.
Dưới đời trị vì của
A-ma-xia (803-775 T.C.). Xem II Sử ký 25:11, 12, 23, 24.
3.
Dưới đời trị vì của
A-cha (741-726 T.C.). Xem II Sử ký 28:16-21.
4.
Dưới đời trị vì của
Sê-đê-kia (597-586 T.C.). Xem II Sử ký 36:11-21; Thi Thiên 137:7.
Có nhiều ý kiến khác nhau về Áp-đia luận đến cuộc
cướp phá nào trong 4 cuộc trên đây.
Vì có ghi chép sự "hủy diệt" Giu-đa (câu
11-12), nên lời tiên tri nầy thường được kể là thuộc về đời trị vì của
Sê-đê-kia, là lúc Giê-ru-sa-lem bị quân Ba-by-lôn thiêu hủy (568 T.C.).
Những khúc Kinh Thánh khác dự ngôn sự đoán phạt
Ê-đôm là: Ê-sai 34:5-15; Giê-rê- mi 19:7-22; Ê-xê-chi-ên 25:12-14; 35:1-15;
A-mốt 1:11-12.
Lời tiên tri được ứng nghiệm
Áp-đia nói tiên tri rằng Ê-đôm sẽ "bị diệt đời
đời" và "sẽ như vốn không hề có" (câu 10, 16, 18); rằng một phần
sót của Giu-đa sẽ được cứu, và Nước Ðức Chúa Trời của Giu-đa sẽ toàn thắng (câu
17, 19, 21).
Trong vòng 4 năm sau khi Giê-ru-sa-lem bị thiêu
hủy, thì Ê-đôm bị tấn công và hoang vu (582 T.C.) bởi quân Ba-by-lôn mà họ đã
giúp đánh Giê-ru-sa-lem. Người Nabathéens
chiếm Ê-đôm. Số ít người Ê-đôm còn sót lại phải cư ngụ vỏn vẹn một miền ở phía
Nam xứ Giu-đa, tại đó họ tồn tại 4 thế kỷ và cứ tích cực thù nghịch dân Giu-đa.
Năm 126 T.C., họ bị khắc phục bởi Giăng Hyracanus,
một quan trưởng của phái Macchabée,
bắt buộc phải chịu phép cắt bì, rồi sáp nhập quốc gia Do-thái. Khi xứ Pa-lét-tin
(Do-thái) bị quân Rô-ma chiếm (năm 63 T.C.), thì chi tộc Hê-rốt, một dòng họ
Ê-đôm (Y-đu-mê), được đặt lên cai trị người Do-thái. Ðó là những người Ê-đôm
cuối cùng. Khi Giê-ru-sa-lem bị phá hủy, năm 70 S.C., thì người Ê-đôm cũng biến
mất khỏi lịch sử.